Ücret alacağını zamanında veya hiç alamamak iş hayatının en büyük problemlerinden biri olarak süre gelmiş olup, 4857 sayılı İş Kanunu öncesinde işçinin sigorta ve maaş hakları tam anlamıyla korunamamakta ve işçi için büyük hak kayıpları yaşanmaktaydı.
Maaşın geç ödenmesi, ödenmemesi ve eksik ödenmesi gibi problemler 4857 sayılı İş Kanunu ile getirilen yeni hükümler ile çözüme kavuşturulmuştur. İş bu kanun ile, işçinin maaşının ödenmemesi halinde, işten atılma tehlikesiyle karşılaşmadan, işi görme borcunu yerine getirmeyebilir. İşçi, maaş ödemesi alana kadar (mücbir sebepler haricinde) çalışmaktan kaçınabilir.
İşçinin Maaşının Ödenmemesi
İşçi, ücretinin ödenmemesi halinde zamanaşımı süresi içinde ücretinin ödenmesini talep edebilir. İş Kanununun 32. maddesi son fıkraya göre “Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır. Yani maaş alacağını işverenden alamayan işçi, geriye dönük olarak 5 yıllık zaman dilimi içerisinde ödenmemiş veyahut eksik ödenmiş maaş alacaklarını isteme hakkına sahiptir.
İş kanunumuz işçiye maaş alacağını geçmişe dönük olarak 5 yıl süre içerisinde alma hakkı sağladığı gibi maaş alacağını alamaması halinde iş akdi içerisindeyken yapabileceği bazı haklar tanımıştır.
İş Kanunun 34. Maddesi : Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez.
İş bu madde uyarınca, işçi maaş alacağının/ücretinin ödenme süresinden itibaren 20 gün içinde kendisine ödenmemesi halinde, işini yerine getirmekten – yani çalışmaktan kaçınabilir. Bu koşullara uygun bir iş görmekten kaçınma edimi halinde, işveren haklı nedenle işçinin akdini sonlandıramaz, yerine yeni işçi alamaz.
Bir diğer ilgili kanun hükmündeki düzenleme ise ; ‘Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,… ’
Maaşının ödenmemesi sebebiyle işçi dilerse İş kanunun 24/II-e maddesi gereği haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir.
Kısaca maddeleyecek olursak; Ücretin süresinde ödenmemesi halinde işçi;
- İşçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir.
- Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu birden fazla işçinin aynı anda yerine getirmemeleri toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez.
- İşçi, haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak iş akdini feshedebilir.
- Ayrıca belirtmek gerekir ki; zamanında ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Maaşı Ödemeyen İşveren Nereye Şikayet Edilir ?
Maaş ya da fazla mesai alacağını alamayan işçi, şikayet yoluna başvuramaz. Haklarını almak isteyen bir kişinin yapacağı en mantıklı yol, bir avukata danışıp, kanuni hakları çerçevesinde ilgili işverene ihtarname göndermelidir.
Maaşın Ödenmemesi Nedeniyle İş Akdinin Feshi
Yukarıda bahsettiğimiz üzere, işçi dilerse maaşının ödenmemesi veya eksik ödenmesi durumunda haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir. İşçinin bu hakkı İş kanunun 24/II-e maddesi ile sağlanmıştır. Ayrıca belirtmek gerekir ki işçinin bu maddeye dayanan hakkını kullanarak işten ayrıldığını işverene uygun kanun yollarını kullanarak usulüne uygun olarak bildirmelidir.
Usulüne uygun yapılmayan, hukuki dayanaktan yoksun olarak işten ayrıldığının bildirilmesi haklı sebebini ortadan kaldırabilir böylece hak kazanacağı kıdem ve diğer alacaklarından mahrum kalabilir. Bu sebeple bir avukat yardımıyla işten ayrılma bildirimi gönderilmesi biz Eksen Hukuk ekibi olarak tavsiye edilmektedir.
İşçi Alacakları ile ilgili örnek makalemizi okumak için tıklayın!
Maaşın Ödenmemesi Durumunda İhtarname Örneği
……………….NOTERLİĞİ’NE
İHTAR EDEN :
VEKİLİ :
İHTAR EDİLEN :
KONU : 4857 Sayılı Kanunun 24/2-e bendi gereğince iş akdinin feshi ve bu fesih neticesinde iş sözleşmesinden kaynaklanan haklarımın tarafımıza ödenmesi talebidir.
1)Müvekkil tarafınızla………. tarihinde yapmış olduğu iş sözleşmesi gereği ………………. adlı şirketinizde ……….. elemanı olarak,……….. TL ücret karşılığında çalışmaktadır.
2) Müvekkil, ….. tarihinden itibaren hakkettiği maaş ve fazla mesai ücretlerini alamamıştır. Bu sebeple 4857 Sayılı kanunun 24/2-e maddesi gereğince haklı ve derhal olarak feshettiğimizi tarafınıza bildiririz .
3) İş bu fesih sonucu doğmuş olan kıdem tazminatı alacağı , maaş ve prim alacağı, yıllık izin ücreti alacağı, bayram tatili, genel tatil ve hafta tatili ücreti alacağı, fazla mesai ücreti alacağı ,sosyal haklardan kaynaklanan (yol, yemek ve asgari geçim indirimi) alacağını …….. gün içinde tarafımıza ödemenizi , aksi takdirde alacakların tahsili için hukuksal yollara başvuracağımızı, ileride açılması muhtemel davalarda yargılama giderleri ve vekalet ücretinin de tarafınıza yükleneceğini ihtaren bildiriyoruz.
Türkiye de işçinin diplomasına göre,kıdemine göre,Unvanına göre ve medeni durumuna göre aylık maaşı Devlet kamu işçisine bile vermiyor.Yani işçiye köle muamelesi yapıyor.Ben bunu 01/08/1990 yılından beri Devlete anlatamadım.
İşçinin aldığı zaten asgari ücret, en ufak noter ücreti 2000TL. İşçi hangi parayla ihtarname çekecek de, avukatlara gidecek?
Merhaba. Noterlik işlemlerinde adli yardım hükümlerinin uygulanması mümkündür. Adli yardım hakkındaki yazımız linkte; https://www.eksenhukukkocaeli.com/blog/adli-yardim-talepli-dilekce/