Yakın zamanda birinci yılını geride bıraktığımız Covid-19 salgını, küresel piyasalarda hem ekonomiyi hem de insan sağlığını önemli ölçüde etkiletmiştir. Bu süreçle beraber kimi iş yerleri iş hacminin düşmesi sebebiyle kimisi ise esnek çalışma ve uzaktan çalışma gibi yöntemler ile hem çalışanlarını hem de iş verimliliğini korumaya çalıştı. Bu dönemde aslında İş kanunumuzda öncesinden yer alan iki hukuki tanım hayatımızın merkezine yerleşti: Uzaktan çalışma ve Kısa çalışma ödeneği.
Kısa Çalışma Ödeneği Nedir ?
Kısa Çalışma Ödeneği İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında, İŞKUR tarafından sağlanan bir imkan olup, genel ekonomik, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.
Genel ekonomik, bölgesel kriz ve zorlayıcı sebepler yönetmelikte kesin olarak sayılmamış olup; günün şartları doğrultusunda işverenin ön gördüğü ancak engelleyemediği ya da öngöremeyeceği koşullar doğrultusunda iş yeri faaliyetlerinin ciddi oranda aksadığı, düştüğü veya olumsuz etkilenildiği durumlar ilgili sebepler olarak sayılabilecektir.
Kısa çalışma ödeneğine, işveren tarafından başvuru yapılabilir. Başvuru formu ve gereklilikleri İŞKUR resmi sitesinden güncel olarak temin edilebilmektedir.
Kısa Çalışma Ödeneği Şartları
Kısa Çalışma Ödeneğinden yararlanmak isteyen işverenler için İşsizlik Sigortası Kanununda ve Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkındaki Yönetmeliğinde birtakım şartlar öngörülmüştür. Bu şartlara göre;
- kısa çalışma yaptırılabilecek haller genel ekonomik, sektörel ve bölgesel kriz ya da zorlayıcı sebeplerle sınırlanmıştır,
- işyerindeki haftalık çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya en az dört hafta süreyle işyerindeki faaliyetin tamamen ya da kısmen durdurulması gerektiği belirtilmiştir,
- Ayrıca kısa çalışma yapılmasının başka bir koşulu olarak da Türkiye İş Kurumunun işverenin talebini uygun bulması gerekmektedir ( ilgili başvuru e-devlet üzerinden yapılabilmektedir. )
Covid- 19 Salgını gerekçesiyle yapılacak olan Kısa Çalışma Ödeneği Başvurularında ayrıca;
- Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle işveren; e-Devlet üzerinden kısa çalışma başvurusu yapabilir.
- Başvuruların hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için korona virüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden aşağıda sayılan belgelerin başvuru ekranına eklenmesi önem taşımaktadır.
- Çalışma süresinin azaltıldığını veya faaliyetin kısmen/tamamen durdurulduğunu ortaya koyan belgeler (örneğin: ücret bordroları, puantaj kayıtları, üretimin, hizmetin ve/veya ihracatın azaldığına, siparişlerin ve/veya sözleşmelerin iptal edildiğine dair vb. belgeler) ile ispat edebilmektedir.
- Kısa çalışma uygulamasından yararlanılabilmesi için işyerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler dışında bir gerekçeyle işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekmektedir.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Çalışana Etkisi
Kısa Çalışma Kapsamında; işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi, genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi hizmetleri sağlanmaktadır.
- İşçilere fondan ödenecek çalışma ödeneği olan günlük ödeme sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak günlük ortalama kazancın %60’ı üzerinden gerçekleşmektedir. Ancak bu şekilde yapılacak hesaplama sonucunda bulunan tutar, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemeyecektir. Yani 2020 yılı itibariyle asgari brüt ücret (2.943 TL) ‘nin %150 si olan 4.414 TL’yi aşamayacaktır.
- Kısa çalışma ödeneği kapsamında sadece genel sağlık sigortası prim ödemesi yapılacak olup, iş yerinizin farklı bir sağlık sigortası anlaşması veya ödemesi var ise bunu şirketi ödemeye devam etmesi gerekmektedir.
- Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
- Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır.
