Vesayet altına alınma, kişinin ya da ilgililerin isteği üzerine veya mahkeme kararıyla gerçekleşir. Bu durum vesayet işlerinin kamu düzeniyle ilgili olması özelliğini değiştirmez. Kişilerin talebi üzerine vasi atanması vesayet davası ile yapılır. Vasi tayini dilekçesi ve davanın işleyişine dair birçok detay Eksen Hukuk’ta!
Vesayet ve Vasi Tayini (Atanması) Nedir?
Talep üzerine vasi tayini kişinin menfaati göz önüne alınarak yapılır. Özgürlüğü bağlayıcı ceza nedeniyle vasi atanması ise resmi makamlar tarafından yerine getirilir.
Kural her küçüğün, anne ve babasının ya da en azından bunlardan birinin velayeti altında olmasıdır. Fakat bazı durumlarda (örneğin ebeveynlerin kısıtlanması ya da hapis cezası alması gibi) küçükler açısından velayet altında olmama gibi bir durum ortaya çıkabilir. Bu durumda küçüğün menfaatinin de gerektirmesi şartıyla vasi tayini gündeme gelir.
Türk Medeni Kanunu’na göre erginlik on sekiz yaşın doldurulmasıyla, evlenmeyle veya on beş yaşını dolduran küçüğün, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemeden ergin kılınmayı talep etmesi ile başlar. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, özgürlüğü bağlayıcı ceza ve kişinin talebi erginlerde kısıtlanmayı gerektiren nedenlerdir.
Vesayet altına alınmanın yani kısıtlanmanın bazı sonuçları vardır. Buna göre kısıtlanan kişiye bir vasi tayin edilir. Vasi, kısıtlının özellikle malvarlığının korunmasını gerektiren durumlarda gerekli tedbirleri alır. Tüm bu işlemler kısıtlanan kişinin menfaatleri düşünülerek yapılır. Ayrıca karar, kesinleştikten sonra mahkeme tarafından tapu, seçim ve seçim müdürlüklerine gönderilerek kısıtlılık halinin gereğinin yapılması sağlanır.
Vasilik Şartları Nelerdir ?
Dava sonunda sulh hukuk mahkemesi vasilik görevini yapabilecek yetenekte olan bir ergini vasi olarak atar. Vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eş veya yakın hısımlarından biri, vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atanır. Kısıtlanan kişinin yerleşim yerine mesafeleri dikkate alınarak eş ve akrabalara bu görevlendirmede öncelik verilir.
Haklı sebepler engel olmadıkça, vasiliğe, vesayet altına alınacak kişinin ya da ana veya babasının gösterdiği kimse atanır.
Mahkeme vesayet davasında vasi olarak atanması talep edilenden başka bir kişiyi de şartları taşıması halinde vasi olarak tayin edebilir.
Özellikle yaşlı kimseler yakınlarına veya eşlerine (genelde onların isteği üzerine) malvarlıklarını devretme yoluna gitmektedir. Bu da kişinin vefatından sonra açılacak muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) davası kapsamında uyuşmazlıklara neden olmaktadır. Bunları önleyebilmek adına kişinin kısıtlanması amacıyla vesayet başvurusu yapılarak malvarlığı hakkında ihtiyati tedbir talep edilebilir.
Vasilik Başvuruları Nasıl Yapılıyor ?
Vasi tayini davası için vasilik dava dilekçesi ile kısıtlanması talep edilecek kişinin yerleşim yerinde bulunan sulh hukuk mahkemesine başvurulur. Dilekçede kısıtlama talebinin gerekçesi ve vasi adayına ilişkin bilgilere yer verilmeli, kısıtlı adayı hakkında gerekirse rapor alınması talep edilmelidir. Yine eğer kısıtlı adayının gördüğü tedaviler varsa bunların ilgili kurumlardan celbi istenmelidir.
Vasilik Kimlere Veriliyor ?
Kısıtlanan kişinin yerleşim yerinde oturanlardan vasiliğe atananlar, bu görevi kabul etmekle yükümlüdürler. TMK m.417 uyarınca altmış yaşını doldurmuş olanlar, halihazırda başka bir kimsenin vasisi olanlar, dörtten fazla çocuğun velisi olanlar, bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar vasilik görevini kabul etmeme hakkına sahiptir.
Uygulamada özellikle hürriyeti bağlayıcı cezalar neticesinde kısıtlanan kişilere eşleri vasi olarak tayin edilmektedir. Kısıtlı ile arasında çıkar çatışması olmaması kaydıyla eski eş de vasi olarak belirlenebilir.
Vasilik Tayini Dilekçe Örneği
KOCAELİ NÖBETÇİ SULH HUKUK MAHKEMESİNE,
İhtiyati Tedbir Taleplidir.
DAVACILAR : … (TC: )
ADRES : … İzmit/KOCAELİ
VEKİLLERİ : Av. Görkem Ece LEBLEBİCİ & Av. Fatih AKTULUN & Av. Omay Cem ÇİÇEK
KENDİSİNE VASİ
TAYİNİ İSTENİLEN : … (TC: )
ADRES : … İzmit/KOCAELİ
KONU : Vasi Tayini İstemi
AÇIKLAMALAR :
Kendisine vasi tayin edilmesini talep ettiğimiz …, 74 yaşındadır ve davacı müvekkillerin öz babasıdır. Verilecek kararla davacılardan birinin yahut mahkeme tarafından belirlenecek bir kimsenin vasi olarak tayini gerekmektedir.
Kısıtlı adayı kendisinden 29 yaş genç olan … ile üç ay önce evlenmiştir. Kısıtlı adayı, üzerinde kayıtlı bulunan malvarlıklarını eşine devretmeye başlamıştır. Kısıtlı adayı halen Kocaeli Üniversitesi Hastanesi’nde tedavi görmekte ve şahsi işlerini yerine getirememektedir. Kısıtlı adayının bu işlemlere devam etmesi halinde yoksulluğa düşeceği ve mirasçılarının miras haklarını telafisi imkansız zararlara uğratacağı açıktır.
Mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir. Bu nedenle kısıtlı adayına ait taşınmaz bilgilerinin sorgulanarak tedbir şerhinin işlenmesi için gerekli işlemlerin yapılmasını talep ederiz.
