Boşanma ancak bir mahkeme kararıyla gerçekleşebilir. Bu kararın verileceği dava çekişmeli olabileceği gibi tarafların anlaşması doğrultusunda da ilerleyebilir. Anlaşmalı boşanma, taraflarca düzenlenen ve hakimce onaylanan bir anlaşma belgesi üzerinden gerçekleşir. Büromuz aile hukukunun diğer alanlarında olduğu gibi anlaşmalı boşanma davası hakkında da hukuki hizmet sunmaktadır.
Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Boşanmanın anlaşmalı olarak gerçekleşebilmesi hali, dayanağını Türk Medeni Kanunu’nun 166/3. maddesinden alır. Buna göre evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır ve boşanmaya karar verilebilir.
- Aslında anlaşmalı boşanma evlilik birliğinin temelinden sarsılmış sayıldığı hallerden biridir.
- Taraflar boşanma ve bunun sonuçları konusunda anlaşırsa evlilik birliğini sonlandırabilirler.
Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir?
Boşanmanın gerçekleşebilmesi için kural olarak özel ya da genel boşanma sebeplerinin bulunduğunun hakim tarafından tespiti gerekir. Zina, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, terk ve akıl hastalığı halleri özel boşanma sebepleridir. Genel boşanma sebebi ise evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır. Bunun anlamı, eşlerden evlilik birliğinin devamını sağlamalarının artık beklenememesidir.
Anlaşmalı olarak boşanabilmek için eşlerin özel ya da genel boşanma sebeplerini öne sürmelerine gerek yoktur. Anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için;
- Evlilik birliği en az bir yıl sürmüş olmalıdır.
- Eşlerin birlikte başvurması ya da birinin açtığı davayı diğerinin kabul etmesi boşanma sebeplerinin gerçekleştiğinin varsayılması için yeterlidir.
- Taraflar duruşmada bizzat hazır bulunmalı ve boşanma iradelerini hakime açıkça beyan etmelidir.
- Eşler boşanmanın mali ve çocuklara ilişkin sonuçları hakkında anlaşmış olmalı ve bu anlaşma hakim tarafından uygun bulunarak onaylanmalıdır.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir? Nasıl Hazırlanır?
Anlaşmalı boşanma protokolü, boşanmak isteyen tarafların boşanmanın mali sonuçları ve varsa çocukların durumu hakkında karşılıklı uzlaşmaya vararak imzaladıkları yazılı belgedir. TMK’de bundan “düzenleme” olarak bahsedilir. Uygulamada ise bu belge anlaşmalı boşanma protokolü olarak isimlendirilir.
Anlaşmalı boşanma protokolü, boşanmanın maddi ve ortak çocukları ilgilendiren sonuçlarına ait tüm hususları içermelidir. Protokol, değindiği tüm konularda detaylı ve uygulanmasında tereddüde yer bırakmayacak şekilde düzenlenmelidir. Bu sayede ileride karşılaşılması muhtemel ziynet veya mal paylaşımı gibi taleplere dayanan davaların önüne geçilmelidir.
Protokol kadın ve erkek eş tarafından bizzat imzalanmalıdır. Aynı anda veya farklı zamanlarda imza edilmesi de mümkündür. Bunların yanında protokolün mahkemeye imzasız olarak ibraz edilip duruşmada onaylanması da söz konusu olabilir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Bağlayıcılığı
Protokol, boşanma kararının eki niteliğinde olduğu için herkes açısından bağlayıcıdır. Hükümleri duruşma zaptına geçirilir ve gerekçeli kararda belirtilir. Bu nedenle kesinleştiğinde bağlayıcı hale de gelir.
Gerekçeli karardaki eda ya da tespit hükümleri (tapu, araç devri veya bir miktar para ödenmesi gibi) yerine getirilmediği taktirde bunlarla yükümlü olan taraf aleyhine hukuki yollara başvurulmalıdır.
Tarafların protokolü imzalamasının ve duruşmada kabul etmesinin ardından itiraz edip edemeyecekleri tartışma konusudur. Hakim önünde boşanma iradesini açıkladıktan sonra artık anlaşmadan dönememeleri gerektiği savunulmaktadır. Ancak Yargıtay bazı kararlarında hüküm kesinleşene kadar serbestçe (yani herhangi bir neden göstermek zorunda kalmaksızın) vazgeçilmesinin mümkün olduğunu belirtmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Dahil Olabilecek Konular
Taraflar protokolde yargılama giderleri (ki buna avukatlık ücreti de dahildir), velayet, çocuğu görüş hakkı olarak da bilinen şahsi ilişki tesisi, ortak velayet (buna bağlı olarak fiilen çocuğun kimle birlikte yaşayacağı), maddi ve manevi tazminat, yoksulluk nafakası, ziynet, kişisel mal, ev eşyaları ve mal rejiminin tasfiyesi konularına yer verebilir.
Boşanma protokolünde boşanmanın ardından, kadının evlilikteki soyadını kullanmaya devam edeceğinin kararlaştırıldığı hususu da belirtilebilir.
Anlaşmalı Boşanmada Ortak Velayet
Taraflar anlaşmalı boşanma protokolünde çocukların, eşlerin ortak velayetinde kalacakları hususunda anlaşabilirler. Bu durum çocuklar lehine iştirak nafakasına hükmedilmesine engel değildir. Bu halde çocukların fiilen kimin yanında kalacağına da karar verilir ve diğer eş lehine kişisel ilişki tesis edilir.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Örneği
ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ
Davacı … (TC: ) ile davalı … (TC: ) arasında Türk Medeni Kanunu 166/3 maddesi gereğince anlaşmalı boşanma konusunda aşağıdaki şekilde protokol yapılmıştır.
- Taraflar anlaşmalı olarak boşanma konusunda anlaşmışlardır.
- Taraflar ev eşyaları ile ziynet eşyaları konusunda birbirlerini ibra etmişlerdir. Her iki taraf da kendi zati eşyalarını almışlardır.
- Tarafların birbirinden nafaka talebi de yoktur. Bu konuda birbirlerini ibra etmişlerdir.
- Evlilik birliği içerisinde edinilmiş menkul/gayrimenkul mal bulunmadığından bu konuda ihtilaf mevcut değildir.
- Tarafların yargılama giderleri konusunda karşılıklı olarak herhangi bir talebi yoktur.
- Tarafların birbirinden maddi veya manevi tazminat talebi yoktur.
Altı maddeden oluşan ve 3 (üç) suret halinde imza altına işbu protokol kendi içinde bir bütündür ve taraflarca hiçbir etki ve baskı altında kalınmaksızın … tarihinde imza altına alınmıştır. Herhangi bir nedenle anlaşarak boşanma gerçekleşmediği taktirde başka bir işleme gerek kalmaksızın hükümsüz olur.
Davacı … Davalı …
Anlaşmalı Boşanma Protokolüne Hakimin Müdahalesi
Boşanma protokolü eşler tarafından kural olarak serbestçe düzenlenebilir. Fakat TMK’nin açık hükmü uyarınca aile mahkemesi hakimi, tarafların ve çocukların menfaatleri doğrultusunda boşanma protokolünde gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir.
Hakim bazı maddeleri çıkararak ya da düzenleyerek sonrasında protokolü onaylayabilir. Örneğin kadın lehine kararlaştırılan nafakayı yetersiz bularak artırılmasına veya yıllık artış oranının belirlenmesine karar verebilir.
Hakim protokole müdahale etme yetkisine sahip olsa da boşanma kararının verilebilmesi için değişikliklerin taraflarca da kabul edilmesi gerekir. Bu halde tarafların ikrarları hakimi bağlar. Hakimin yaptığı düzenlemenin duruşmada taraflarca kabul edilmemesi halinde dava çekişmeliye dönmüş olur ve buna ilişkin beyanlarını sunmaları için taraflara süre verilir.
Hakim tarafların anlaştığı hususları doğrudan hükme aktarabileceği gibi protokolü hükmün bir eki olarak da belirtebilir.
Anlaşmalı Boşanma Dilekçesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Anlaşmalı boşanma talebiyle nöbetçi mahkemeye verilecek dilekçe, standart bir dava dilekçesinin unsurlarını taşımalıdır. Buna göre tarafların kimlik ve adres bilgileri, nüfus kayıtları dilekçeye eklenmeli ve yapılan düzenleme doğrultusunda boşanmaya karar verilmesi talep edilmelidir.
Protokolde asıl önemli olan konu özellikle ileride karşılaşılabilecek hukuki sorunları şimdiden bertaraf etmektir. Bunun için de eşlerin birbirinden taleplerinin olup olmadığı belirlenmelidir. Hak kaybı yaşamak istemeyen eşler protokolü detaylı şekilde hazırlamalıdır. Gözden kaçan bir husus muhtemel sorun anlamına gelir.
Tek Celsede Boşanma Mümkün Müdür?
Anlaşmalı boşanma protokolünün mahkemeye sunulmasının ve duruşma gününün belirlenmesinin ardından yapılacak duruşmada boşanma şartlarının hakim tarafından uygun bulunması ile tek celsede boşanma kararını almak mümkündür.
Bir Yıl Dolmadan Anlaşmalı Boşanma Olur Mu?
Anlaşmalı boşanabilmek için evliliğin bir yılı doldurmuş olması gerekir. Bu tarihin üzerinden henüz bir yıl geçmemişse taraflar mahkemeye çekişmeli boşanma başvurusu yaparak aralarında geçimsizlik olduğunu ispat ederlerse boşanma gerçekleşebilir.
Anlaşmalı Boşanmada Şahit Gerekir Mi?
Çekişmeli boşanma davalarında tanık (şahit) beyanı veya diğer deliller davanın, iddiaların ve karşı tarafın kusurunu ispat etmek için kullanılır. Anlaşmalı boşanmada ise taraflarca herhangi bir delil ileri sürülmesine gerek kalmaz. Çünkü eşlerin boşanma konusunda anlaşmış olması evliliğin sürdürülmesinin mümkün olmadığının ispatlanmış olduğu anlamına gelir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma davalarında şahit de dahil herhangi bir delile ihtiyaç yoktur.
Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Anlaşmalı boşanma davası mahkemeye verilecek dava dilekçesi ile birlikte sunulacak protokolle açılır.
Anlaşmalı Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Boşanma davaları için görevli mahkeme aile mahkemesidir; bu mahkemenin olmadığı yerlerde dava asliye hukuk mahkemesinde görülür. Taraflar davayı diledikleri yerde bulunan mahkemede açabilirler. Karşı tarafın yetki itirazı olmaması halinde o mahkeme davayı inceleyip karar verir.
Anlaşmalı Boşanmayla İlişkili Davalar
Anlaşmalı boşanma kararında mali ve çocuklara ilişkin hususlara yer verilmelidir. Eğer bu konular bir şekilde hükümde yer almadıysa bu durum tarafların ileride bunlar hakkında talepte bulunmasına engel olmaz.
Edinilmiş mal talebi hakkından açıkça feragat etmiş olmayan eş, boşanma kararının kesinleşmesinin ardından diğer taraftan boşanmada mal paylaşımı kuralları dahilinde talepte bulunabilir. Bu durum nafaka için de geçerlidir.
Hakim tarafından velayet konusunda verilen kararı ihlal eden ya da kötüye kullanan taraf, boşanmanın gerçekleşmesinin ardından velayetin düzenlenmesi ya da değiştirilmesi talepli velayet davası ile karşılaşabilir. Yine ziynet konusunda da açıkça feragat olmaması halinde düğün takıları davası açılması mümkündür.
Anlaşmalı Boşanmaya Uyulmaması Durumu
Anlaşmalı boşanma hükümlerine taraflardan birinin uymaması halinde diğer taraf hükmü icra takibine konu ederek alacak veya kendi adına tescil talebinde bulunabilir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Avukat Ücreti ve Boşanma Masrafları
Taraflar avukatlık ücreti ve boşanma davası masrafları hakkında birbirlerinden taleplerinin olmadığını ya da talepleri varsa bunların miktarını da belirtmek suretiyle bu konuları protokole dahil edebilirler.
Anlaşmalı Boşanma Kararı İptal Edilebilir Mi?
Boşanma kararı bir kere kesinleştikten sonra artık anlaşmalı boşanmadan feragat ya da vazgeçme söz konusu olmaz. Bu konuda sadece genel hükümlere dayanarak hile, korkutma veya yanılma nedenleriyle kararın iptal edilmesi gündeme gelebilir. Bu durumlar hür irade ile verilmemiş olan boşanma kararları sonucunda ortaya çıkabilir.
Anlaşmalı Boşanma Kararına İtiraz Edilebilir Mi?
Anlaşmalı boşanma kararı mahkemeler tarafından istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilmektedir. Bu nedenle bu karara itiraz edilebilir.
Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın açıldığı mahkemenin iş yüküne göre değişmekle birlikte anlaşmalı boşanma davasının tüm aşamalarıyla bir ay civarında tamamlanacağını söyleyebiliriz. Sürelerin kısalması adına tebligatlar mahkemeden bizzat teslim alınmalı ya da dava bir boşanma avukatı ile takip edilmelidir. Yine karar tebliğinin ardından istinaf hakkında feragat edilmesi boşanma kararının bir an önce kesinleşmesi adına önemlidir.
Anlaşmalı Boşanma Davası Açıldıktan Sonra Ne Zaman Mahkeme Olur?
Mahkemeler tarafından, duruşma defterinin yoğunluğu da dikkate alınmak şartıyla, genellikle iki ya da üç hafta sonrasına duruşma günü verilmektedir.
Çekişmeli Boşanma Anlaşmalı Boşanmaya Çevrilebilir Mi?
Taraflardan birinin çekişmeli olarak açtığı boşanma davası, eşlerin kararı doğrultusunda anlaşmalı boşanmaya dönebilir. Burada davanın ne kadar süredir devam ettiğinin bir önemi yoktur. Çekişmeli boşanma davasında verilen hüküm kesinleşene kadar her aşamada anlaşmalı boşanma talebinde bulunulabilir. Bunun için mahkemeye verilecek bir talep dilekçesi ve protokol yeterli olacaktır. Tabii bu halde de evliliğin en az bir yıl sürmüş olması koşulu aranır. Yine bunun gibi anlaşmalı olarak açılmış olan bir boşanma davasının sonraki aşamalarda çekişmeliye dönmesi de mümkündür.
Anlaşmalı Boşanma Davası Reddedilir Mi?
Açılan her dava Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda belirlenen şartları taşımalıdır. Anlaşmalı boşanma davası da gerekli unsurları içermediği taktirde usulden reddedilebilir ya da açılmamış sayılmasına karar verilebilir.
Adli Tatilde Anlaşmalı Boşanma Davası Görülür Mü?
HMK m.103 hükmüne göre boşanma davaları adli tatilde görülecek dava ve işlerden sayılmamıştır. Fakat yine aynı hükme göre taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler adli tatilde görülür. Mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde adli tatilde anlaşmalı boşanma davasının görülmesine bir engel yoktur.
Anlaşmalı Boşanma İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?
Anlaşmalı boşanma için mahkemeye dava dilekçesi ile birlikte nüfus kayıt örneği, kimlik belgesi örneği ve boşanma protokolü verilmeli, gerekli harç ve masraflar mahkeme veznesine yatırılarak dosyaya eklenmelidir.
Anlaşmalı Boşanma Davası İçin Avukat Tutmak Zorunlu Mudur?
Hukuk sistemimizde genel olarak davada avukatla temsil zorunluluğu yoktur. Fakat her hukuki süreçte olduğu gibi anlaşmalı boşanma davaları için de bir avukatın yardımında yararlanmak gereklidir. Boşanma davaları önemli mali sonuçlar içeren davalardır. Maddi ve manevi kayıpları engellemek adına anlaşmalı boşanma davalarının avukatla takibini tavsiye etmekteyiz.
