Yakın zamanda birinci yılını geride bıraktığımız bu pandemi sürecinde birçok şirket, geçici süreyle uzaktan çalışma ya da hibrit çalışma yöntemlerini gündeme getirdi. Başlangıçta geçici süreyle başlayan bu uzaktan çalışma yöntemleri önce dünyada şimdi ise ülkemizde kalıcı hale gelmeye başladı.
Seri üretim, sağlık ve eğitim gibi yüz yüze devam etmesi gerekmeyen alanlar haricinde birçok iş kolu uzaktan çalışmaya oldukça müsait olup, bizce pandemi sona erdiğinde çalışma hayatında geriye dönülmeyecek değişiklikler meydana gelmiş olacaktır.
10.03.2021 Tarihli resmi gazetede yayımlanan ‘Uzaktan Çalışma Yönetmeliği’ ile uzaktan çalışmaya yönelik İş Kanunumuzun 14. Maddesi ile birlikte bu hususta uygulanacak yöntemler ve usuller belirli kılınmaya çalışılmıştır.
İş Kanunumuza göre;
Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.
Uzaktan Çalışmada Aylık Çalışma Süresi
Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir.
Uzaktan çalışmada iş güvenliğine yönelik hangi tedbirler alınacak ?
İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür. Yani, işçinin işi sırasında herhangi bir iş kazası geçirmesi durumunda iş kanuna göre tazminat davası açma hakkı vardır. (Daha fazla bilgi için; İş Kazalarında Tazminat Davası)
Uzaktan çalışmanın uygulanamayacağı iş dalları nelerdir ?
Uzaktan çalışma yönetmeliğine göre uzaktan çalışmanın uygulanamayacağı iş dalları 13. Maddesinde belirtilmiştir. Buna göre; uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler
MADDE 13
- Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamaz.
- Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile millî güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenir.
Uzaktan Çalışmada İş Sözleşmesi
- Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılı şekilde yapılır.
- Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alır.
- Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılır.
Uzaktan Çalışmada Personelin Hakları
- Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz. İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
- Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esastır.
- Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenir.
- Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenir.
