Çalışanların çeşitli nedenlerden dolayı izin hakları vardır. Bunların kimi ücretli kimi ücretsiz izinlerdir. Haftalık ve yıllık izinlerin yanında sağlık sorunlarına bağlı ve evlenme, ölüm gibi ailevi hallerden kaynaklanan izinler çalışanlara tanınmıştır.
Babalık izni erkek eşin ebeveyn sorumluluklarına dayalı olarak kullanabileceği bir mazeret iznidir. Bu izin çeşidinin kullanılması hakkında işçi ile işveren arasında çıkacak uyuşmazlıklarda büromuzdan hukuki destek alabilirsiniz.
Babalık İzni Nedir?
Babalık izni eşi doğum yapan babanın kullanabileceği bir ücretli izindir. Baba olan işçi bu izin boyunca sanki çalışıyormuş gibi ücret almaya devam eder; izin kullandığı gerekçesiyle çalışanın maaşından kesinti yapılamaz ve primleri izin döneminde de ödenir.
Babalık izni işçinin varsa yıllık izin haklarından da düşmez. Özel sektör çalışanlarının yanı sıra devlet memurlarının da babalık izni hakkı vardır.
İş Kanunu düzenlemesi ile 2015 yılında iş hukukumuza giren babalık izni hakkında detaylı bir düzenleme yapılmamış ve aynı evlilik izni gibi mazeret izni başlığında ele alınmıştır.
Babalık İzninin Şartları Nelerdir?
Kanun’a göre babalık izni kullanabilmek için herhangi bir kıdem şartı aranmaz. İşe henüz yeni başlamış bir işçi de babalık izni kullanabilir.
Kanun işçiye babalık izni hakkını “eşinin doğum yapması halinde” tanımıştır. Bu kuralı Türk Medeni Kanunu hükümleri ile birlikte yorumladığımızda baba ile annenin evli olmaları şartının arandığını söyleyebiliriz. Buna göre evli olmadığı kadının doğum yapması halinde kişi baba da olsa bu kapsamda bir mazeret izni kullanması mümkün olmaz. Yani işçinin baba olması yetmez, aynı zamanda doğum yapan kadın ile evli de olmalıdır.
Devlet memurları hakkındaki hüküm de aynı yöndedir. Babalık izninin hak edilmesi için işverenden izin alma şartı yoktur. Doğumun gerçekleşmiş olması yeterlidir.
Babalık İzni Kaç Gün Sürer?
Babalık izni özel sektör için beş gün; devlet memurları ve askeri personel için on gündür.
İşçiler İçin Babalık İzni
İş Kanunu kapsamında işçi olarak çalışan herkes beş gün babalık izni kullanma hakkına sahiptir. Kanun bunun adına babalık izni demek yerine konuyu mazeret izni kapsamında değerlendirmiştir.
Memurlar İçin Babalık İzni
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi kamu görevlileri de istemeleri halinde babalık izni kullanabilirler. Bu iznin süresi on gündür.
Ayrıca eşi doğum yapan memurlar babalık izninin bitiminden, ilgili mevzuatı uyarınca çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarım zamanlı olarak düzenlenmesini de talep edebilirler.
Askerler İçin Babalık İzni
Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu uyarınca subay ve astsubaylara yıllık mazeret izni dışında eşinin doğum yapması halinde isteği üzerine on güne kadar mazeret izni verilebilir. Askeri personel bu izni komutanlık önüne arz edeceği izin talep dilekçesi ile kullanabilir.
Babalık İzin Süresinin Uzatılması
İşçi eğer babalık izni süresini uzatmak istiyorsa bunu yalnızca varsa yıllık izin haklarından düşmek suretiyle yapabilir. İşverenin mevzuattaki düzenlemeden fazla izin verme mecburiyeti yoktur.
Eşi doğum yapan memura ise talepte bulunması halinde doğum tarihinden itibaren yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilir.
Babalık İzni Özel Sektör İçin De Geçerli Midir?
4857 sayılı İş Kanunu kapsamında bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan her işçi babalık iznini kullanma hakkında sahiptir. Sözleşmenin belirli veya belirsiz süreli olması da sonucu değiştirmez.
Babalık İzni Nasıl Alınır?
Kanun’un babalık izni ile ilgili hükmü emredici niteliktedir. İşverenin bu izni tanımama gibi bir yetkisi yoktur. Bu nedenle iznin alınması da bir şekil şartına bağlı değildir; işverene sözlü olarak bildirilmesi yeterli olacaktır. Yine de ileride sorun yaşanmaması için yazılı bir dilekçe kullanılmasını tavsiye etmekteyiz.
Babalık İzni Hafta Sonu ya da Resmi Tatillere Denk Gelirse Ne Olur?
Babalık izninin çalışma günlerinde veya hafta içinde kullanılacağı yönünde bir kural yoktur. Doğumun ya da doğumu takip eden günlerin hafta sonuna veya diğer tatil günlerine denk gelmesi, babalık izninin uzamasına sebep olmaz; bu günler de babalık izninden sayılır.
İşveren iyiniyet kurallarına aykırı olarak babalık iznini bahsettiğimiz bu günlere getirirse bu durum işçi açısından haklı nedenle istifa sebebi olabilir.
Babalık İzni Sonradan Kullanılabilir Mi?
Kanun babalık iznini eşin doğum yapması şartına bağlamış, bunun ne zaman kullanılabileceğini düzenlememiştir. Buradan bu iznin doğumdan önce söz konusu olmayacağı ve doğumu takiben hak edileceği anlamını çıkarabiliriz. Yine de derhal kullanılması konusunda bir kural yoktur. Öyleyse işveren ile işçi arasındaki anlaşma kapsamında doğumu takip eden günlerde kullanılmasının mümkün olduğu yorumu yapılabilir. Fakat makul süre geçirilmemeli, iznin kullanılması çok sonraya bırakılmamalıdır.
Babalık İzni Verilmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?
Babalık izni kanun tarafından tanınmış bir haktır. İşveren babalık izni kullanmak isteyen işçinin bu hakkı kullanmasını engelleyen davranışlarda bulunuyorsa bu durum işçi açısından haklı nedenle derhal fesih yapmasına ve varsa kıdem tazminatı ile diğer işçilik alacaklarını talep etmesine imkan verir.
Bunun gibi, işveren bu iznin kullanılması nedeniyle işçiyi işten çıkarırsa işçilik alacaklarının yanında işçi haksız fesih iddiasına dayalı tespit istemli işe iade davası da açabilir. İzin hakkının uygulanması veya devamındaki davalarda bir avukattan destek alınması hak kayıplarını engelleyecektir.
