Adliyeye karşı suçlar temelde adli makamların gereksiz yere meşgul edilmesini önlemek amacını taşır. Bu suçlarda mağdur genel olarak kamudur; soruşturması ve kovuşturması kamu davası niteliğinde yürütülür. Suç uydurma suçu da bunlardan biridir. Bu suç aynı başlık altındaki bazı suçlarla benzerlikler taşır. Ceza hukukunun diğer alanlarında olduğu gibi bu alanda da büromuz hizmet vermektedir.
Suç Uydurma Suçu Nedir?
Suç uydurma suçu iki şekilde gündeme gelebilir. Birincisinde kişi işlenmediğini bildiği bir suçu yetkili makamlara sanki işlenmiş gibi ihbar eder.
İkincisinde ise işlenmemiş bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak şekilde üretir, meydana getirir.
Her ikisinin de sonucunda adli makamlar işlemlerde bulunur; gerek ihbar veya şikayet ile ilgili başvuruyu kabul eder, gerekse ceza soruşturması başlatır.
Suç uydurma suçu ile, adli makamları meşgul etmek veya yanlış yollara yönlendirerek gereksiz yere uğraştırmak cezalandırılmış olmaktadır. Suç uydurmanın bir suç olarak düzenlenmesinin bir diğer nedeni de haklarında ihbar veya şikayette bulunulan kişilerin haksız yere soruşturmaya tabi olmalarını ve asılsız iddiaların kolaylıkla ileri sürülebilmesini engellemektir.
Adından da anlaşılacağı üzere bu suçta uydurulan fiil sadece bir suç olabilir. Suç olmayan bir fiilin isnat edilmesi şartları mevcutsa hakaret suçu ya da iftira suçunu gündeme getirebilir.
Suç Uydurma Suçunda Fail, Mağdur ve Fiil
İşlenmediği bilinen bir suçun, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar edilmesi ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerinin soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurulması suç uydurma suçunu ortaya çıkaran fiillerdir.
Suçun faili ise bu bahsettiğimiz hareketlerde bulunan kimsedir. Şartları mevcutsa bu suça iştirak, azmettirme ve yardım etme mümkündür.
Adli makamları meşgul ve kamunun menfaatini ihlal eden bu suçun mağdurunun tüm kamu olduğu kabul edilmektedir.
Suç Uydurma Suçunun Cezası
Suç uydurma suçunun cezası Türk Ceza Kanunu’nda üç yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Bu suçun cezasının alt sınırı ise genel hüküm uyarınca bir ay hapis cezasıdır.
Suç Uydurma Suçunda Cezanın Ertelenmesi ve Para Cezasına Çevrilmesi
Suç uydurma suçunun cezası hapis cezası olarak belirlenmiştir. Kanun bu suç hakkında verilecek cezayı belirlerken alternatifli bir ceza hükmü koymamıştır.
Bir suça karşılık adli para cezasına karar verilebilmesi için ya doğrudan adli para cezası öngörülmeli, ya seçenek olarak açıkça belirlenmiş olmalı ya da verilen kısa süreli hapis cezası para cezasına çevrilmelidir.
Bir hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi için o cezanın kısa süreli hapis cezası olması gerekir. Kısa süreli hapis cezası ise hükmedilen cezanın bir yıl veya daha az süreli olması anlamına gelir.
Öyleyse suç uydurma suçunda adli para cezası kararı verilebilmesi için hakim tarafından bir ay ila üç yıl arasında ceza tayin edildikten sonra sanık lehine ceza indirimi uygulanmalı veya alt sınıra yakın ceza verilmelidir.
Açıkça düzenlenmiş olmadığından suç uydurma suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanamaz. Şartları mevcutsa hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve hapis cezasının ertelenmesi mümkündür.
Suç Uydurma Suçunda Yetkili ve Görevli Mahkeme
Suç uydurma suçu ile ilgili yargılamaları yapmak asliye ceza mahkemelerinin görevidir. Genel yetki kuralına göre yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. Bu suçun teşebbüs aşamasında kalması mümkün olduğundan böyle bir durumda son icra hareketinin yapıldığı yerdeki mahkeme yetkili hale gelir.
Suç Uydurma Suçunda Şikayet Süresi ve Zamanaşımı Kavramı
Adliyeye karşı suçların tamamında olduğu gibi bu suç da şikayete bağlı suçlardan değildir; resmi makamlarca kendiliğinden soruşturulur. Bu nedenle şikayetten vazgeçme söz konusu olmaz. Suçla ilgili dava zamanaşımı sekiz yıl olarak belirlenmiştir. Suçun işlenmesinin ardından bu kadar bir zaman geçmesi halinde açılmış olan kamu davası düşer; dava açılmamışsa artık açılamaz.
Suç Uydurma Suçu ve İftira Arasındaki Fark
Suç uydurma suçunda isnat edilen fiilin belirli bir kimseye yönelmesi şart değildir. Soyut bir isnat dahi bu suça neden olur. İftira suçunda ise hukuka aykırı fiilin belirli bir kimseye isnat edilmesi gereklidir. Bu suçlar arasındaki bir diğer fark iftira suçunda isnat konusu fiilin suç olmak zorunda olmamasıdır. Hukuka aykırı herhangi bir fiilin dayandırılması yeterlidir.
Örneğin Kabahatler Kanunu kapsamındaki bir kabahatin atfedilmesi de iftira suçu oluşturur. Suç uydurma suçunda ise isnadın konusu kanunlarda suç olarak tanımlanmış olmalıdır.
İftira suçunun tamamlanması için kişi hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılması ya da idari bir yaptırım uygulanması şart değildir. Bunların gerçekleşmesi amacıyla yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunmak ya da basın ve yayın yoluyla söz konusu isnadı yaymak yeterlidir.
Suç uydurma suçunun ortaya çıkması içinse yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunmak ya da delil üretmek gereklidir.
İftira suçunda etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi mümkünken suç uydurma halinde mümkün değildir. Suç uydurma basın yayın yoluyla işlenemez; iftira suçu işlenebilir.
Suç uydurma suçuna ilişkin koşullar gerçekleşmemişse iftira suçunun gündeme gelmesi konusu değerlendirilebilir.
Yetkili Makamlara İletilmeyen Suç Uydurma Suç Mudur?
Asılsız isnat doğrultusunda ihbarda bulunmak veya emare ve delil üreterek soruşturmaya sebep olmak suç uydurma suçunu oluşturur. Öyleyse yetkili makamlara iletilmeyen isnatlarda bu suçun meydana geldiği söylenemez.
Kişi bunu bilinçli olarak yaparsa sorumlu olmaz. Fakat suç, icra hareketlerine başladığı halde elinde olmayan nedenler sonucu teşebbüs aşamasında kaldıysa kişi bununla sınırlı olarak sorumlu tutulmalıdır.
Örneğin kasten yaralama suçunun uydurulması sonucunda (özellikle kişinin elinde olmayan) bir nedenden dolayı soruşturma açılmaması halinde de kişi suç uydurma suçunun teşebbüs aşamasında kalmış halinden sorumludur.
Başka Bir Suçu Örtmek Amacıyla İşlenen Suç Uydurma Suçu
Gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla, bir suçun delillerini yok eden, silen, gizleyen, değiştiren veya bozan kişi suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçundan cezalandırılır. Eğer bu hareketler gerçekleşmiş suçun delilleri üzerinde, mevcut olmayan bir suçu uydurma kastıyla yapılırsa kişiye artık bunlardan cezası daha ağır olan suçun cezası verilir.
Suç Uydurma Suçunda Yargılama Ne Kadar Sürer?
Davanın görüleceği mahkemeye göre değişmekle beraber bu suçun yargılamasının bir yıldan uzun süreceğini söyleyebiliriz.
Suç Uydurma Suçunda Ceza Sicile İşlenir Mi?
Kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkumiyete ilişkin kayıtlar adli sicilde tutulur. Suç uydurma suçu nedeniyle yapılan yargılama sonucunda kişi hakkında adli para cezası veya hapis cezası verilmesi ve kesinleşmesi halinde bu ceza adli sicile işlenir.
Kurulan hükmün sanık hakkında bir sonuç doğurmaması anlamına gelen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi halinde ise adli sicil kaydı meydana gelmez.
Suç Uydurma Suçunda Denetimli Serbestlik Mümkün Müdür?
Kanunen herhangi bir engel olmadığı için suç uydurma suçunun faili hakkında şartları mevcutsa denetimli serbestlik gündeme gelebilir.
