Kanun yararına bozma, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. Maddesinde düzenlenen olağanüstü kanun yollarından biridir. Bu kapsamda yalnızca aşağıda belirtilecek koşullarda ceza mahkemelerinin vermiş oldukları kararlar ile ilgili, kanun yararına bozma başvurusu yapabilecektir. Bununla birlikte olağanüstü kanun yollarından biri olması itibariyle herhangi bir süreye bağlı değildir.
Hukuk mahkemelerinin benzer nitelikte vermiş oldukları kararlara yönelik ise, istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş veya ilk derece mahkemelerinin ve istinaf mahkemelerinin vermiş oldukları kesin kararlara karşı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 363. Maddesi kapsamında Kanun Yararına Temyiz başvurusu yapılmaktadır.
Bu kapsamda kanun yararına bozma ile kanun yararına temyiz başvuruları farklı kavramlar olup, başlığımız olan Kanun Yararına Bozma talebi ancak ceza mahkemelerinin vermiş oldukları kararlara ilişkin yapılabilecektir.
Kanun yararına bozma nedir ?
Ceza Muhakemesi Kanunu md.309
Kanun yararına bozma
Madde 309
(1) Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.
(2) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.
(3) Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.
(4) Bozma nedenleri:
- 223 üncü maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.
- Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
- Davanın esasını çözüp de mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise, aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez.
- Hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Yargıtay ceza dairesi doğrudan hükmeder.
(5) Bu madde uyarınca verilen bozma kararına karşı direnilemez.
CMK’nin 309. Maddesinde de belirtildiği üzere, hakim veya mahkeme tarafından verilen ve Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay tarafından incelenmeksizin kesinleşen kararlar ile ilgili hukuka aykırılıkların bulunması halinde kişiler ilgili madde uyarınca Adalet Bakanlığı’na yapacakları başvuru ile hükmün kanun yararına bozulması için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yapılmasını talep edebileceklerdir.
Burada öncelikle dikkat edilmesi gereken husus, kanun maddesinde de belirtildiği üzere, yalnızca mahkeme veya hakim tarafından verilmiş kararlara yönelik kanun yararına bozma incelemesi yapılabileceğidir. Bu kapsamda Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından verilmiş Kovuşturmaya Yer Olmadığına Yönelik Kararlar ya da idari yaptırım kararları aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılamayacaktır.
Kanun yararına bozma başvurusunda bulunan kişi, aleyhine başvuru yapılan karar içerisindeki esasa veya usule yönelik hukuka aykırılıkları tespit ederek Adalet Bakanlığı’na başvuruda bulunabilir. Örnek vermek gerekirse suç vasfında hataya düşülerek karar verilmesi veya yargılama sürecinde tanık dinletmek istemenize rağmen tanıklarınız dinlenmeden karar verilmesi durumunda hükümde açık bir hukuka aykırılık bulunması nedeniyle kanun yararına bozma yoluna başvurulabilecektir.
Kanun yararına bozma ne kadar sürer ?
Kanun yararına bozma başvurusunun ne kadar süreceği ve ne kadar süre sonra sonlanabileceği, aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılan dosyanın niteliği, hukuka aykırılık sebepleri ve bu aykırılıkların açıklığı gibi durumların hiçbir başvuruda aynı olamayacağı nedeniyle farklılık göstermektedir. Ancak başvuruya konu edilen karardaki hukuka aykırılıkların net bir şekilde tespit edilerek, hukuki dayanakları ile birlikte kapsamlı bir başvurunun diğer başvurulara göre çok daha kısa sürede sonuçlandığı ve Adalet Bakanlığı’nın bu dosyalarda daha hızlı harekete geçtiği görülmektedir. Bu nedenle ilgili başvuru öncesinde alanında uzman bir ceza avukatından hukuki yardım almanızı tavsiye ediyoruz.
Kanun yararına bozma dilekçesi nereye verilir ?
Kanun yararına bozma başvurusunu yapma yetkisi CMK 309 uyarınca Adalet Bakanlığı’na aittir. Kişilerin ise kanun yararına bozma başvurusu yapılması adına Adalet Bakanlığı’na başvurması gerekmektedir.
Bu kapsamda başvurunun muhatabı Adalet Bakanlığı olmakla birlikte, kişi kanun yararına bozma dilekçesini Adalet Bakanlığı’na gönderilmek üzere hükmü veren mahkemeye veya mahkemenin bağlı olduğu Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapacaktır.
Bu başvuru sanık, hakim, mahkeme, şikayetçi, cumhuriyet savcısı veya müdahil olan kimseler tarafından yapılabilir. Yapılan başvuru sonucunda Adalet Bakanlığı, başvuruya esas karardaki hukuka aykırılık iddialarını haklı görürse Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na ilgili kararın kanun yararına bozulması için başvuru yapar. Kanun yararına bozma talebinin Adalet Bakanlığı tarafından reddedilmesi halinde ise bu karar başvuru yapan kişiye tebliğ edilir.
Kanun Yararına Bozma Dilekçesi Örneği
ADALET BAKANLIĞI CEZA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE
Gönderilmek Üzere
KOCAELİ … AĞIR CEZA MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI’NA
DOSYA NO : 2020/638 D.İŞ
KANUN YARARINA BOZMA
TALEP EDEN SANIK: (TC: )
MÜDAFİİ :
ADRES : Karabaş Mah. Müneccim Arif Sk. 25/1 İzmit/KOCAELİ
KONU : Kocaeli … Ağır Ceza Mahkemesi’nin …/…/…. tarih, 2020/638 D.İş sayılı kararının kanun yararına bozulması istemiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulması talebinden ibarettir.
AÇIKLAMALAR
Müvekkil hakkında Kocaeli … Asliye Ceza Mahkemesi’nin …/…./…. tarih, …./…. E. …./…. K. Sayılı ilamı ile hırsızlık suçu nedeniyle yapılan yargılama sonucunda 6 ay 20 gün hapis cezası ile birlikte koşulların bulunması nedeniyle hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına hükmedilmiştir.
İlgili dosya kapsamında suç unsurlarının oluşmamış olması, bu kapsamda müvekkilin beraati gerekirken hakkında verilen HAGB kararının hukuka aykırı olması nedeniyle süresi içerisinde tarafımızca ilgili HAGB kararına itiraz edilmiş; itirazımızın gerekçeleri gerekçeli kararın tarafımıza tebliğinden sonra …/…/…… tarihinde mahkemeye sunulmuştur.
Kocaeli … Asliye Ceza Mahkemesi’ne yapılan itirazımız üzerine dosya Kocaeli … Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiş, ilgili mahkeme kanun yararına bozma talebimizin konusu 2020/… D.İş sayılı kararda özetle; sanık hakkında Kocaeli … Asliye Ceza Mahkemesi’nde yapılan yargılama sonucunda hükmün açıklamasının geriye bırakılmasına dair karar verildiği, sanık müdafiinin süresi içerisinde itirazda bulunduğu, mahkemenin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlara yapılan itirazda inceleme yetkisinin yalnızca şekil şartları yönünden olduğu, işin esasının mahkemece incelenemeyeceği dikkate alınarak, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararında cezanın nevi ve süresi gözetilerek usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle itirazın reddine karar verilmiştir.
Kocaeli … Ağır Ceza Mahkemesi kanun yararına bozma talebi konusu kararında her ne kadar bu itiraza ilişkin incelemenin yalnızca şekil şartları yönünden olabileceğini ve esasa ilişkin inceleme yapılamayacağını belirtmiş olsa da, ekte yer alan Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 22.01.2013 tarih, 2012/10-534 E., 2013/15 K. sayılı ilamında hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı yönünden itiraz merciince sadece şekli olarak değil; hem maddi olay hem de hukuki yönden inceleme yapılması gerektiği kabul edilmiştir. Nitekim ilgili Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararı doğrultusunda yine ekte yer alan Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin 08.10.2015 tarih, 2015/16247 E. 2015/17522 K. Sayılı ilamında da bu husus gözetilerek “…hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı yönünden itiraz merciince, sadece şekli olarak değil, hem maddi olay hem de hukuki yönden inceleme yapılması gerektiği kabul edildiği halde, itiraz merciince incelemenin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının yasal koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti ile sınırlı tutulması nedeniyle itiraz mercii kararına yönelik kanun yararına bozma istemi yerinde görüldüğünden Tavşanlı Ağır Ceza Mahkemesinden kesin olarak verilen 15.05.2014 gün ve 2014/330 D. İş sayılı kararın CMK’nin 309. Maddesinin 4. Fıkrasının (a) bendi uyarınca bozulmasına…” yönünde karar verilmiştir.
Yukarıda kısaca arz ve izah olunan nedenlerle, Kocaeli … Ağır Ceza Mahkemesi’nin …/…/…. tarih, 2020/… D.İş sayılı itirazın reddine ilişkin kararın, yalnızca hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasının yasal koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti ile sınırlı tutulması, itiraz dilekçemizde yer alan esasa ilişkin itirazlarımızın dikkate alınmaksızın karar verilmesi ve re’sen gözetilecek sebeplerle usul ve yasaya aykırı olması nedeniyle ilgili karara ilişkin kanun yararına bozma istemiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulması adına tarafınıza başvurma zaruretimiz hasıl olmuştur.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda kısaca izah olunan ve re’sen gözetilecek nedenlerle, yalnızca hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasının yasal koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti ile sınırlı tutularak hükmedilen itirazın reddine ilişkin Kocaeli … Ağır Ceza Mahkemesi’nin …/…/…. tarih, 2020/… D.İş sayılı hükmünün bozulması amacıyla kanun yararına bozma talebiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulmasını bilvekale talep ederiz…./…/…..
Sanık Müdafii
Av.Omay Cem ÇİÇEK & Av.Fatih AKTULUN & Av.Görkem Ece LEBLEBİCİ
